Wat is LOB voor het basisonderwijs?

Loopbaanontwikkeling en -begeleiding (LOB) is een term die veel valt als we het in het onderwijs hebben over ‘later’. Maar wat wil die term nu zeggen? En welke rol heeft LOB in het basisonderwijs?

Voor de leerkracht

Als leerkracht kun je in eerste instantie het gevoel hebben dat LOB niet thuishoort in het basisonderwijs, dat is iets voor het VO. Niets is minder waar! Of het nu gaat om een beroepenproject in de onderbouw, driehoek-gesprekken, de eindtoets of een keuzeproject, het is allemaal LOB. Loopbaanontwikkeling en -begeleiding gaat namelijk om het ontdekken van kwaliteiten, interesses en motieven. Het ontwikkelen van een beroepsbeeld en het netwerken.

Dat kan al in het klein door een leerling die een spreekbeurt houdt over het beroep van piloot, omdat vader of moeder piloot is. Als leerkracht kun je dit inzicht gebruik om expliciet aan de slag te gaan met het koppelen van je lessen aan ‘later’. Want wat doet een bioloog nu eigenlijk? En welke proefjes die je in de klas of op het plein met de groep doet, heeft Freek Vonk ook moeten doen tijdens zijn studie?

LOB in het basisonderwijs is voor de leerkracht vooral, het koppelen van dat wat leerlingen leren aan de (zichtbare) beroepen om hen heen. Je hoeft je daarbij niet druk te maken over de niveaus van de beroepen of leerlingen. Als je vervolgens de vertaalslag kunt maken tussen een beroep en de kwaliteiten of interesses van de leerling, dan help je ze al geweldig op weg. Moet een piloot bijvoorbeeld nauwkeurig zijn? Of een vlotte babbel hebben?

Voor de leerling

LOB voor de leerling bestaat op het PO vooral uit het ontdekken van eigen wensen en kwaliteiten. Zit er in het kind een leider, een kunstenaar, rekenwonder of zorgzaam typje? Is het buitenspelen favoriet, het helpen van jongeren kinderen met het Avi-lezen of lessen die te maken hebben met de natuur en actualiteiten? Natuurlijk is het leuk als projecten, nieuwsbegrip of lessen verder kijken dan de schoolmuren. Wat doet de kapper op het winkelcentrum als er geen klanten zijn? Mag de juf of meester ook om drie uur naar huis en zo niet, hoe ziet de werkdag er dan verder uit?

In driehoek-gesprekken is het voor leerlingen fijn als hij of zij zelf de eigen talenten en ontwikkelpunten kan benoemen, zodat daar in de bovenbouw en bij het zoeken naar een vo-school rekening mee gehouden kan worden. Dit is vooral van belang bij leerlingen die op een vrijeschool, Jenaplan, Montessori of andere onderwijsconcept hebben gezeten. Kiest de leerling in zo’n geval voor de voortzetting van dit type onderwijs op het vo of is het aanbod in vakken, profielen en keuzedelen leidend?

Voor ouders

Ouders zijn tijdens het LOB-proces op het basisonderwijs vooral gesprekspartner en onderdeel van het netwerk van de school. Zo zie je dat er bij projecten over beroepen vaak gastlessen zijn van ouders die wat willen vertellen over hun beroep. Deze ogenschijnlijk korte ontmoetingen kunnen voor leerlingen heel waardevol zijn, omdat ze vaak de eerste kennismaking vormen met de wereld van werk. Wees dan ook niet bang dat ouders bij zulke uitnodigingen voor een groep ongeïnteresseerde kinderen komen te staan. Vaak zullen de leerlingen aan je lippen van de ouders hangen en de informatie opzuigen als een spons.

Thuis is de rol van de ouder vooral gesprekspartner. Door actief met hun kind te praten over de lessen, hun eigen loopbaan en schooltijd, maken ze de overstap naar een hogere groep of het voortgezet onderwijs minder eng. Leerlingen leren door deze gesprekken herkennen wat belangrijk voor ze is en hoe ze dat vorm kunnen geven. Je zult zien dat de droomberoepen nog prima op prinses, brandweer of profvoetballer kunnen blijven staan tot ver in groep acht en dat geeft niets. Wat helpt is dat ouders hun kind leert nadenken waarom die dat wilt worden. Gaat het om de aandacht als voetballer, het geld, het werken voor een profclub of wil het kind gewoon graag de hele dag voetballen? Zo leren kinderen zichzelf in een veilige setting beter kennen. En zelfkennis is goud voor latere keuzes.

© 2020, Wendy Kers, De Wereld Van LOB